Vorige week was het op televisie: met de Hubble-telescoop was verder dan ooit voorheen gekeken, dieper dan dit had men nog niet in het heelal kunnen kijken. Het was zo diep, dat het licht wat je op de foto zag, 13,7 miljard jaar geleden zijn plek had verlaten. Met andere woorden; wat je op de foto zag, was 13,7 miljard jaar terug in de tijd.

Nou vind ik het zelf tegenwoordig al heel wat als ik een jaar terug in de tijd kan gaan in mijn gedachten, laat staan tot diep in mijn eigen jeugd, begin jaren zeventig. Maar dat hoeft gelukkig niet, want daarvoor hebben we het fototoestel uitgevonden. Als ik terug in de tijd wil gaan, terug naar de Arjen van 1975, mijn eerste keer op de kleuterschool, dan hoef ik niet in mijn brein te graven, evenmin heb ik een telescoop nodig, maar ik ga gewoon naar het huis van mijn ouders en pak een oud foto-album.

De foto's van vroeger zagen er anders uit dan de foto's van tegenwoordig. Geen High Definition, geen digitale zoom, geen Photoshop en andere toestanden. Je kocht een rolletje, klikte het in je camera en je schoot een plaatje. De foto's van vroeger zien er inmiddels flets uit, met een overdaad aan blauw of groenige kleuren. De fotografie heeft, net als de rest van het leven, een paar grote sprongen voorwaarts gemaakt en met weemoed kijken we terug op onze jonge zelf, zoals we terugkijken op het jonge heelal. Arjen in 1975, het heelal 13,7 miljard jaar geleden, wat waren we nog klein en onschuldig.

Tegenwoordig is het modern om je nieuwe foto's er zo uit te laten zien zoals de oude foto's uit de jaren zestig en zeventig. Met allerlei programmatuur en appjes kun je je kiekjes er in een handomdraai laten uitzien als vroeger.Lomo en Instagram laten je weer heel even ruiken aan vroeger. Die laatste hebben het nieuwste snufje op het gebied van fotografie ontwikkeld: een Instagram-camera. Ik verzin het niet. Ga even mee naar het begin en laat tot je doordringen wat er gebeurt: ooit vonden we dat de fotocamera's niet meer voldeden aan onze wens, en gingen we nieuwe apparaten bedenken (als ik van woordgrapjes hield, zou ik 'ontwikkelen' zeggen) waarmee die oude camera's overbodige rommel zouden worden. Later sloeg het retrogevoel toe, en kwamen we met Instagram. Onze oude camera's lagen immers al lang op de vuilnisbelt of hooguit bij een zonderlinge verzamelaar. Maar nu is daar de Instagram-camera, het summum van vooruitgang: een stukje moderne technologie -vast en zeker onbetaalbaar voor jou en mij- wat je foto's er net zo slecht uit laat zien als vroeger.
Dat we in de eerste plaats tevreden hadden moeten zijn met wat we hadden, komt bij niemand op.

Zo was er vorig jaar, of het jaar daarvóór alweer, een cosmeticafabrikant die -ik lieg niet!- adverteerde met de kreet 'deze mascara laat uw wimpers er uit zien als nepwimpers!'
Toen voelde ik dat we aan het doorslaan waren, ik kan het me nog herinneren. Ook hier weer zag je hetzelfde patroon als met de camera's van eerder: ooit waren onze vrouwen niet tevreden met hun normale, korte wimpers. Dus iemand -vast een man- bedacht de valse wimper. Deze plakte je op je bestaande wimper, waardoor deze langer en dus vrouwelijker leek. Alleen, zeker bij de eerste exemplaren, kon je makkelijk zien dat het neppe wimpers waren. De valse wimper ontwikkelde zich in de komende anderhalve eeuw tot een nauwelijks van echt te onderscheiden detail. Dit was natuurlijk te veel van het goede, want zodra je te dicht bij je eigen geluk komt, moet je rechtsomkeert maken en heel hard terug hollen. Dat weet iedereen. Dus wat kwam er daarna? Jawel: de mascara die er voor zorgt dat je echte wimpers vals lijken! De camera die je nieuwe foto's oud laat lijken!

Auto's.
Auto's stinken en maken veel lawaai. Dus ontwikkelen we de elektronische, ecologisch verantwoorde stille auto. Ik geloof dat de Prius de eerste was. Prachtauto, ik heb er zelf wel eens in gereden. Spuuglelijk van buiten, maar van binnen een ongekende luxe en comfort. En misschien wel het mooiste aan de Prius kun je horen. Of beter gezegd: kun je niet horen. Zolang je niet veel sneller dan stapvoets rijdt, hoor je he-le-maal niets. Zo geruisloos als een polaroidfoto in de wind.
Dit gebrek aan geronk en gebrul heeft er in Amerika al meerdere keren voor gezorgd dat een onoplettende voetganger gewond raakte, want 'ik hoorde niets aankomen, edelachtbare!' De oplossing ligt, als je iets van de mensheid hebt begrepen, voor de hand: voeg een kunstmatig motorgeluid aan je stille auto toe. Zorg dat je milieuvriendelijke ecomobiel klinkt als een stinkende diesel uit de tijd dat we nog bleekblauwe foto's maakten en opzichtige nepwimpers opplakten, en iedereen is gelukkig.

Het is dit soort ellendige logica die me er in de loop van de jaren van heeft overtuigd dat er geen hoop voor ons is. We zijn helemaal van Lotje getikt. We zijn hard aan onze eigen ondergang aan het werken, en dat is waarschijnlijk voor iedereen maar het beste. De laatste, misschien wel het achterkleinkind van jouw kind, doet straks het licht uit en dan is het aan de rest om er wat van te proberen te maken. Misschien, als we over  13,7 miljard jaar de foto's bekijken, zien we een wereld vol met honden en katten die dolgelukkig zijn. Je weet het niet.

Terug naar de Hubble-telescoop. Dertien komma zeven miljard jaar terug in de tijd kijken. Dat is vlak na de oerknal. Moet je je voorstellen, eerst was er niets, toen ineens een knal, toen Dertien komma zeven miljard jaar weer niets en toen waren wij er. We bouwden een telescoop en daarmee bekijken we een foto van vlak na die knal. Of je de foto's van je eigen geboorte moet bekijken, zo ver staat het van je af.
Weet je wat me geweldig lijkt? Als de volgende telescoop net iets verder kan kijken, dus net iets dieper terug in de tijd, en dat die foto dan door een groep wetenschappers wordt bestudeerd, en dat er dan één van hen aanschuift in De Wereld Draait Door, net als vorige week, maar dat die geleerde de foto aan Matthijs laat zien, en zegt '..en zie je dit kleine witte stipje daar, vlak naast die rode nevel? Dat is God. Dáár, zie je hem? Dat is God, en dat daar is de hemel.'

In verwachting

Er is één ding dat ik slechter trek dan domme mensen: mensen die doen of ze niet dom zijn, door allerlei cliché-termen die ze op de werkvloer horen of in bladen lezen na te wauwelen. Eén van de kreten die ik al sinds jaar en dag op mijn werk hoor, als iemand een vermoeden uitspreekt (bijvoorbeeld over de oorzaak van een storing, of de verwachting hoe een klant zal reageren op iets) is '...tjsa, dat is een aanname hè...' met een blik die verraadt dat een aanname iets heel verwerpelijk is. Het liefst gooit de persoon in kwestie er nog het slaapverwekkende 'assumption is the mother of all fuckups' achteraan. Die kenden we nog niet.

Welnu, lieve napraters, ik heb nieuws voor jullie: in het leven kun je niet functioneren zonder aannames. Praktisch alles wat we doen, onze dagelijkse handelingen, ons hele leven en ons welzijn is juist gebaseerd op aannames! Zonder voortdurend aannames te doen, zouden we knettergek worden en zou ons leven ondraaglijk zijn!

Simpel voorbeeld. Je rijdt op een provinciale weg, met een gangetje van tachtig kilometer per uur. Vóór je rijden een paar auto's in de verte, en in je achteruitkijkspiegel zie je ook wat blik opdoemen. Terwijl je even een blik werpt op de kentekenplaat van je voorganger, zie je de zoveelste tegenligger op de andere rijbaan verschijnen. Niets bijzonders, de ene rijbaan gaat de ene kant op, de andere de ander. Je neemt aan dat niemand sucicidaal is, en je neemt aan dat iedereen, elke automobilist in je nabijheid, even goed op het verkeer let als jijzelf. En de ervaring leert dat dat ook het geval is; dagelijks passeer je honderden auto's die frontaal op je afkomen met een snelheidsverschil van dik honderdzestig kilometer per uur. Op het moment dat jullie langs elkaar scheren met deze bloedstollende snelheid, zit er nauwelijks een paar meter alsfalt tussen beide wagens. Elkaar raken zou gegarandeerd tot de dood leiden, geen twijfel mogelijk. Je kan niet anders aannemen dan dat het iedere keer goed gaat. Doe je dat niet, dan kun je geen meter rijden.

Zo kun je duizenden en duizenden voorbeelden verzinnen: als ik pindakaas op mijn boterham smeer, neem ik aan dat er geen vergif in is gespoten door de een of andere terrorist. Als ik veertig Euro voor een concertkaartje van mijn favoriete band betaal, neem ik aan dat ik niet word opgelicht en dat ik ze daadwerkelijk live kan zien. Begrijp me goed; ik zeg niet dat je altijd alles maar moet aannemen, maar de vanzelfsprekendheid waarmee Jan en Alleman maar roept '..sja... da's een aanname he....' vind ik debiel.

Dan iets anders. Het gelul over verwachtingen is ook zo'n New-Age ding. Als je verdrietig bent om iets, is het vaak de één of ander semi-zweverig yogatype met okselhaar wat je heel wijs aankijkt en zegt 'maar het heeft natuurlijk alles met verwachtingen te maken'. Of 'ik denk dat jullie relatie is mislukt vanwege verschillende verwachtingen. Je weet: verwachtingen leiden tot teleurstellingen'. Flikker op! Die shit heb je ooit ergens gelezen of gehoord, en je vond het wel wijs klinken, dus je zegt het zelf ook af en toe. Verwachtingen zijn prima! Verwachtingen geven je hoop, geven energie en houden je op de been. Zonder verwachtingen hoef je je bed niet uit te komen. Ook verkéérde verwachtingen. Juist verkeerde verwachtingen! Er zijn zelfs idiote Viva-wijven die zowat elke teleurstelling, elke tegenslag en elk verdriet toewijzen aan verkeerde verwachtingen. Niemand die er even over nadenkt, want waarom zou je? Het klonk uit de muil van dat hipstermeisje goed, dus je praat het wicht na in de hoop net zo intelligent over te komen. Bah.

Als Pim Fourtuyn had verwacht dat hij op die dag door het hoofd geschoten zou worden, dan was hij vast en zeker thuisgebleven. Hij had, kortom, de verkeerde verwachting en overleefde die dag niet. Eigen schuld. Zo kan je alles wegredeneren en -filosoferen.

Ik zeg: neem vooral dingen aan! Heb grootse verwachtingen! En sla de plank alsjeblieft bij tijd en wijle flink mis! Op de dag dat je stopt met aannames en verwachtingen, geef je je over aan angst en passiviteit en stop je effectief met leven! Ga op je bek, en sta weer op! Strompel verder en laat je ondersteunen door gelijkgestemden. Laat de voorzichtige papegaaien die achter de dranghekken staan toe te kijken voor wat ze zijn, en loop door! De finish is nog lang niet in zicht, maar halen zullen we hem!
Temninste, dat neem ik aan.

Alles

Er zit iets van jou
In alles waar ik van hou